GÓI KHÁM SỨC KHỎE TIẾT KIỆM

II. TẦM SOÁT BỆNH

Tầm soát (screening) là phát hiện sớm các bệnh lý ngay từ lúc nó chưa biểu hiện triệu chứng trên cơ thể người bệnh. Xét nghiệm tầm soát áp dụng cho những người không biểu hiện triệu chứng bệnh. Ví dụ khuyến cáo nên nội soi đại tràng ở tất cả nam nữ tuổi từ 50-75 để tầm soát ung thư đại tràng. Ngược lại, nếu một người đã có biểu hiện bệnh khi làm các xét nghiệm, các xét nghiệm đó không gọi là xét nghiệm tầm soát, mà gọi là xét nghiệm chẩn đoán bệnh. Ví dụ một người có rối loạn đi cầu, trong phân có lẫn máu cần được chỉ định nội soi đại tràng để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh.

III. LỢI ÍCH CỦA VIỆC TẦM SOÁT

Việc phát hiện bệnh sớm giúp cho việc điều trị dễ dàng và có thể điều trị dứt điểm, tránh các biến chứng hoặc tái phát của bệnh. Ví dụ phần lớn các bệnh ung thư nếu phát hiện sớm, lúc tế bào ung thư chưa nhiều và chưa có di căn xa thì phẫu thuật có thể loại bỏ hoàn toàn các tế bào ung thư ra khỏi cơ thể.

IV. TÁC HẠI CỦA VIỆC TẦM SOÁT KHÔNG ĐÚNG CÁCH

Tầm soát không đúng cách là sử dụng các xét nghiệm chẩn đoán để tầm soát bệnh. Ví dụ các xét nghiệm máu để tìm dấu ấn ung thư như CEA, CA125, PSA, AFP, v.v... thường cho kết quả dương tính giả nghĩa là người được xét nghiệm không hề có bệnh ung thư nhưng kết quả xét nghiệm báo là dương tính. Điều này dẫn đến phải làm thêm nhiều xét nghiệm khác như siêu âm, nội soi, chụp CT, xét nghiệm máu, v.v... làm tiêu tốn nhiều tiền bạc, thời gian, và cả sức khỏe của người được xét nghiệm. Đặc biệt là gây ra những lo lắng, tổn thương về tâm lý của người được xét nghiệm.

V. NHỮNG KHUYẾN CÁO VỀ TẦM SOÁT

US. Prevention Services Task Force (USPSTF) là một ủy ban độc lập chuyên trách về y tế dự phòng Hoa Kỳ gồm các huyên gia hàng đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, y học dự phòng, dịch tễ học và phương pháp luận nghiên cứu khoa học. Những khuyến cáo về tầm soát bệnh dựa trên khoa học chứng cứ (evidence-based science) của USPSTF được xem như là “tiêu chuẩn vàng” (gold standard) cho các dịch vụ chăm sóc y tế dự phòng trên thế giới và được cập nhật đều đặn trên website